कुश्मा नगरपालिकामा तपाईँहरूलाई स्वागत छ ।

नेपालको परिवर्तित राजनैतिक संरचनाअनुसार गठन गरिएका ७५३ वटा स्थानीय तहहरुमध्ये कुश्मा नगरपालिका ४ नं. प्रदेश अन्तर्गत पर्वत जिल्लामा पर्दछ ।साविक धवलागिरि अञ्‍चलका चारवटा जिल्लामध्ये एक पर्वत जिल्लाको सदरमुकाम कुश्मा नामलाई आधार मानी यस नगरपालिकाको नामाकरण भएको देखिन्छ।प्रसिध्द कृष्णगण्डकीको तट तथा कालञ्‍जर हम्पाल पर्वतको काखमा रहेको जिल्ला सदरमुकाम कुश्मा क्षेत्र प्राचीन समयमा कुशैकुशको बगैंचाले भरिपुर्ण रहेकोले यसलाई कुशुमपुर भन्ने गरिएको र पछि यो शब्द अपभ्रंश भई कुश्माचौर हुँदै कुश्मा नाम रहन गएको जनविश्वास रहेको छ।पौराणिक कालमा माता पार्वतीको जन्म भएको विश्वास मानिएको पाङ, कुशैकुशको बँगैचा भएको कुशुमपुर (कुश्मा) देखि वैदिक साहित्यमा वर्णित प्रसिध्द पञ्‍चासेको आधारक्षेत्रका रुपमा रहेको आर्थर डाँडाखर्क सम्मको भूभागमा यो नगरपालिका फैलिएको छ। पर्या-पर्यटन, धार्मीक पर्यटन, पदयात्रा, जलयात्रा, मनमोहक दृश्यावलोकन तथा आर्थिक विकासका दृष्टिले महत्वपूर्ण क्षेत्रका रुपमा यो नगरपालिका रहेको छ।

भौगोलिक अवस्थिति

यस नगरपालिका 83° 36’ 40” देखि 83° 48’ 33” पुर्वी देशान्तरसम्म र 28° 12’ 05” देखि 28° 16’ 22” उत्तरी अक्षांससम्म फैलिएको छ।समुद्र सतहबाट कालीगण्डकीको किनार मोदीबेणीधाम (680 मिटर) देखि आर्थरडाँडाखर्क (2417 मिटर) उचाईसम्म यो नगरपालिकाको भूभाग अवस्थित छ। नगरपालिकाको कुल क्षेत्रफल 93.18 वर्ग कि.मि. रहेको छ। नगरपालिकाको पुर्वमा मोदी गाउँपालिका, पर्वत एवम् आँधिखोला गाउँपालिका स्याङ्जा र पोखरा लेखनाथ महानगरपालिका कास्किको भूभाग पर्दछ।पश्चिममा बाग्लुङ्ग नगरपालिका पर्दछ।उत्तरी सिमानामा जलजला र मोदी गाउँपालिकाको भूक्षेत्र पर्दछ भने दक्षीणमा फलेवास र बाग्लुङ्ग नगरपालिकाको भाग पर्दछ।नगरपालिकाको केन्द्र पर्वत जिल्लाको सदरमुकाम कुश्मामा रहेको छ।

दीर्घकालीन सोच

बदलिंदो राजनैतिक तथा सामाजिक परिवेशअनुरुप नगरक्षेत्र भित्रका आर्थिक, प्राकृतिक एवम् मानवीय साधन तथा स्रोतहरुको अधिकतम् त आदर्शतम् ढंगबाट उपयोग गर्दै जन-सहभागितात्मक योजना कार्यान्वयन पद्धतिलाई आत्मसाथ गरी पारदर्शी, जवाफदेही तथा जनउत्तरदायी शासन सञ्‍चालनमार्फत् कृषि, उधोग, जलस्रोत, वनजंगल, व्यापार तथा पर्यटनका माध्यमबाट सम्पूर्ण नगरबासीको जीवनस्तरमा परिणाममुखी परिवर्तनका संकेतहरू देखिने गरी समृद्ध नगरपालिकाका रुपमा स्थापित हुने दीर्घकालीन सोच यस नगरपालिकाको रहेको छ।

नगरपालिका क्षेत्रभित्र रहेका प्रमुख पर्यटकीय तथा धार्मीक सम्पदास्थलहरुको विवरण

पर्यटकीय स्थलहरुः पञ्‍चासे, जुम्लीठाना, मोदीखोलामा निर्माण गरिएका कुश्मादेखि ज्ञादी र मुडिकुवा जोड्ने नेपालकै अग्ला र लामा झोलुङ्गे पुलहरु, कालिगण्डकीमा निर्माण गरिएको कुश्मा देखि बाग्लुङ्ग बलेवाको कैया जोड्ने नेपलाकै अर्को एक लामो तथा अग्लो झोलुङ्गे पुल , कुश्मा देखि बलेवा विमानस्थल नजिकको भाग जोड्ने यान्त्रिक पुल, र कुश्मा बलेवाको बीचमा कालीगण्डकी माथि रहेको बञ्जीजम्पीङ तथा रोप साईकलिङ स्थल , तत्तरकोट कालिका , सहस्रधारा दिव्यधाम, अरमुडि भन्ने शासकले राज्य गरेको ऐतिहासिक स्थल अर्मादी, खुर्कोट,लालेश्वर गुफा, अल्पेश्वर गुफा, गुप्तेश्वर गुफा, पार्वती गुफा, दुर्लुङकोट, मोदिवेणी धाम, खौलाकोट, बाटुलेचौर, साङदाङ दोर्जे छोलिङ गुम्बा लगायत विभिन्न स्थानमा रहेका मठ, मन्दिर, गुम्बा, मस्जिद तथा देवालयहरु जस्ता प्रसिद्ध ऐतिहासिक, प्राकृतिक तथा धार्मिक सम्पदास्थलहरुले धनी रहेको हुँदा पर्यटकीय तथा आर्थिक विकासको प्रवल सम्भावना यस नगरपालिकाको रहेको छ।

यस नगरपालिकामा कालिगण्डकी किनारको आसपासमा रहेका सम्म परेका बेंसीफाँटदेखि लिएर उच्च लेकसम्म फैलिएको भू-भाग भएकाले बालुवादेखि लिएर विभिन्न प्रकारका जडिबुटीहरुको प्राचुर्यता रहेको छ। यीनै प्राकृतिक साधन तथा स्रोतको उपयोग र यहाँका पर्यटकीय तथा धार्मिक सम्पदास्थलहरुको माध्यमबाट नगरपालिकाको आर्थिक तथा सामाजिक विकासमा ठूलो योगदान पुग्ने देखिन्छ।

जनसाङ्‌ख्यिक स्थिति

पर्वत जिल्लामा साविकमा कायम रहेका कुश्मा नगरपालिकाको वडागत क्षेत्रफल घरधुरी सङ्‌ख्या र जनसङ्‌ख्याको विवरण यसप्रकार रहेको छः-